Wraz ze zwiększeniem świadomości na temat jakości powietrza w budynkach mieszkalnych, a także w związku ze zmianą Warunków Technicznych 2021, rekuperacja stała się niezwykle popularnym rozwiązaniem w zakresie wentylacji. Ta niezwykle prosta w obsłudze instalacja, o stosunkowo niskim koszcie (w porównaniu do innych instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii, a więc poprawiające wskaźnik EP) pozwala na poprawę parametrów określających zapotrzebowanie energetyczne budynku, poprawę czystości powietrza w domu, a także obniżenie kosztów ogrzewania. Żeby zagwarantować jej prawidłowe, ciche i bezawaryjne działanie konieczne jest odpowiednie rozplanowanie wszystkich jej elementów.

System rekuperacji składa się z wielu elementów składowych. Najważniejszym z nich, stanowiącym serce instalacji, jest rekuperator. Oczywiście pozostałe części także są istotne, tworząc nowoczesną i funkcjonalną instalację. Początkowymi i końcowymi elementami rekuperacji jest czerpnia i wyrzutnia. Czerpnia pobiera świeże powietrze, które następnie kierowane jest przez wymiennik ciepła do wnętrza pomieszczeń. Przez wyrzutnię usuwane jest zużyte powietrze, wydalane z budynku kanałami wentylacyjnymi. Żeby wymiana powietrza była efektywna, a instalacja pracowała wydajnie, warto poznać zasady dotyczące prawidłowego rozmieszczenia czerpni i wyrzutni.

Jakie wyróżniamy rodzaje czerpni i wyrzutni?

W ofertach producentów dostępne są różne rodzaje czerpni i wyrzutni. Taka różnorodność modeli umożliwia lepsze dopasowanie elementu do specyfiki budynku, w którym została wykonana rekuperacja. Rodzaje czerpni i wyrzutni powietrza możemy podzielić według różnych kryteriów. Uwzględniając kryterium lokalizacji, wyróżniamy czerpnie i wyrzutnie:

ścienne – jest to najpopularniejsze rozwiązanie. Czerpnie i wyrzutnie ścienne montowane są na zewnętrznych ścianach budynku (na elewacji). Najczęściej mają okrągły lub kwadratowy kształt. Najczęściej czerpnie i wyrzutnie ścienne wykonane są ze stali, zabezpieczone siatką, a także żaluzjami, przed przedostaniem się do wentylacji insektów, lub zanieczyszczeń.
dachowe – tego rodzaju czerpnie i wyrzutnie umieszczane są na dachu budynku. Najczęściej wykonane są ze stali (nierdzewna, emaliowana), wyposażone w osłonę przed opadami i zanieczyszczeniami. Dostępne w różnych wariantach, co umożliwia dopasowanie elementu do specyfiki dachu.
gruntowe – zwane także terenowymi. Ten rodzaj czerpni i wyrzutni montowany jest w formie wolnostojącej. Także występuje w różnych formach i kształtach, choć najczęściej wykonany jest ze stali nierdzewnej, zapewniającej odporność na czynniki atmosferyczne. Zazwyczaj wykorzystuje się je w przypadku instalacji z gruntowym wymiennikiem ciepła. Zaletą czerpni i wyrzutni gruntowych jest możliwość umieszczenia ich w większej odległości od budynku i wybór najlepszej lokalizacji, co minimalizuje ryzyko pobrania zanieczyszczonego powietrza.

Zabezpieczenie otworu czerpni i wyrzutni może być wykonane na różne sposoby. Najczęściej spotykane są lamele (dostępne są w wersji regulowanej) oraz ruchome żaluzje. Dobór wielkości tych elementów zależny jest od nominalnej prędkości powietrza przepływającego przez instalację, a także od zapotrzebowania budynku na świeże powietrze.

Gdzie i jak zamontować czerpnię powietrza?

Zanim przystąpimy do montażu czerpni powietrza, należy poznać zasady montażu tego elementu wentylacji mechanicznej. Wskazania dotyczące lokalizacji i sposobu lokalizacji są ściśle określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W przypadku budynków niemieszkalnych zasady te ustala norma PN-EN 13779:2008.

W przypadku budynków mieszkalnych istnieje kilka ważnych zasad dotyczących montażu i lokalizacji czerpni powietrza. Ważne jest, aby zabezpieczyć wlot czerpni przed opadami atmosferycznymi, a także wiatrem. Właśnie w tym celu na czerpniach powietrza montowane są regulowane lamele lub żaluzje. Bardzo ważna jest też sama lokalizacja czerpni. Wybierając miejsce jej lokalizacji na dachu, elewacji budynku, lub w pobliżu obiektu, należy zdecydować się na takie miejsce, w którym pobierane powietrze będzie jak najczystsze i najchłodniejsze – co ma duże znaczenie w sezonie letnim. Szukając lokalizacji na czerpni powietrza należy zwrócić uwagę, aby do instalacji rekuperacji czerpnia nie zasysała powietrza, które wydalane jest z wyrzutni, lub powietrza z rozpyloną wodą z chłodni kominowej, innych urządzeń chłodzących, a także kominów.
https://www.high-endrolex.com/27
Jeżeli decydujemy się na wybór czerpni gruntowej lub czerpni ściennej, która umieszczona jest na wysokości dwóch najniższych kondygnacji wówczas konieczne jest uwzględnienie specjalnych warunków dotyczących lokalizacji. Czerpnie powinny znajdować się w odległości minimum 8 metrów w rzucie poziomym od takich obiektów, jak:

ulice,
parkingi powyżej 20 miejsc postojowych,
wywiewki kanalizacyjne,
miejsca gromadzenia odpadów stałych,
inne źródła zanieczyszczenia powierza.

Ważne, aby dolna krawędź otworu wlotowego czerpni terenowych i ściennych znajdowała się co najmniej 2 m nad poziomem terenu. Zapewni to nieograniczony dostęp do świeżego powietrza i zmniejszy ryzyko przypadkowego zakrycia i przedostawania się do instalacji zanieczyszczeń.

Wybierając czerpnię dachową należy wiedzieć, że dolna krawędź otworu wlotowego musi znajdować się co najmniej 0,4 m nad powierzchnią, na której czerpnia jest umieszczona. Odległość czerpni dachowej od wywiewek kanalizacyjnych powinna wynosić minimum 6 m, aby zagwarantować komfort użytkowania wentylacji.

Przestrzeganie Warunków Technicznych jest konieczne, aby projekt budynku został zaakceptowany. Jednak wytyczne te mają uzasadnienie w praktyce, a ich przestrzeganie pozwoli nam cieszyć się ze sprawnej i wydajnej instalacji.

Gdzie zlokalizowana powinna być wyrzutnia?

Podobnie jak w przypadku czerpni, wyrzutnia powinna być precyzyjnie zabezpieczona przed opadami atmosferycznymi, a także działaniem wiatru, co miałoby wpływ na prawidłowe działanie wentylacji. Wybierając lokalizację dla wyrzutni trzeba zwrócić szczególną uwagę na to, by wywiewane przez nią powietrze nie tworzyło żadnego zagrożenia dla użytkowników budynku, a także osób znajdujących się w jego otoczeniu. Strumień wywiewanego powietrza nie może też mieć szkodliwego wpływu na budynek.

Jak już wspomnieliśmy podczas omawiania rodzajów wyrzutni, urządzenie to może być montowane na dachu, na ścianie elewacji lub na gruncie. Do każdego z rodzajów montażu znajdziemy w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury odpowiednie zalecenia dotyczące montażu i lokalizacji. W przypadku wyrzutni dachowej powinna być ona umiejscowiona tak, by dolna krawędź otworu (wyrzutnia z poziomym wylotem powietrza) znajdowała się co najmniej 0,4 m powyżej powierzchni, na której jest umieszczona. Warto wiedzieć że otwór wyrzutni powinien znajdować się 0,4 m powyżej linii łączącej najwyższe punkty części budynków wystających ponad dach, które znajdują się bliżej niż 10 m od wyrzutni. Wyrzutnie dachowe powinny być umieszczane poza strefą zagrożenia wybuchem. Jeżeli wyrzutnia posiada wyrzut pionowy, wówczas powinna znajdować się 6 m od strefy, a w przypadku wyrzutu poziomego odległość ta powinna wynosić 10 m.

Inwestor, który planuje montaż wyrzutni powietrza gruntowej muszą wcześniej swój plan skonsultować z państwowym inspektorem sanitarnym. Wraz ze zgodą tej jednostki, określone zostaną konkretne warunki umieszczenia wyrzutni.

Najczęściej wybieranym rodzajem wyrzutni powietrza jest model montowany na ścianie budynku. Żeby jednak instalacja wentylacyjna była zgodna z Warunkami Technicznymi, konieczne jest by spełniała kilka warunków. Przede wszystkim powietrze wydostające się z wyrzutni nie powinno zawierać uciążliwych zapachów, a także substancji będących szkodliwych dla zdrowia. W przypadku wyrzutni ściennych bardzo ważne jest odpowiednie umiejscowienie ich względem innych budynków. Odległość do ściany z oknami sąsiedniego budynku powinna wynosić co najmniej 10 m. Jeżeli wyrzutnia znajduje się naprzeciwko ściany bez okien, wówczas odległość powinna wynosić minimum 8 m. Jeżeli na ścianie, na której znajduje się wyrzutnia, znajdują się również inne okna, wówczas odległość między wylotem wyrzutni a oknami w poziomie powinna wynosić co najmniej 3 m, a gdy wyrzutnia znajduje się nad lub pod okami, wówczas ta odległość nie może być mniejsza niż 2 m. W sytuacji gdy wyrzutnia powietrza umieszczona jest na tej samej ścianie co czerpnia (na tym samym poziomie lub powyżej), wówczas należy zachować między nimi odległość minimum 1,5 m.

W momencie gdy powietrze, które jest wywiewane z budynku przekracza normy dotyczące dopuszczalnej zawartości substancji szkodliwych, wówczas, zgodnie z przepisami, konieczne jest wcześniejsze oczyszczenie powietrza, zanim trafi ono do atmosfery.

Dobór czerpni powietrza

Czerpnię powietrza do instalacji wentylacyjnej dobiera się na podstawie obliczeń. Wielkość czerpni powietrza powinna być dobrana do przepływu powietrza w danej instalacji. Zwykle zaleca się, aby prędkość powietrza wynosiła od 1,0 do 2,5 m/s. Taka prędkość minimalizuje ryzyko zasysania wody z opadów atmosferycznych do instalacji. Odpowiednio dobrana czerpnia powietrza pozwala uzyskać najlepszą wydajność rekuperacji, uniknąć strat ciśnienia.

Właściwie zaprojektowana instalacja rekuperacji spełnia swoją rolę przez długie lata, jest wydajna i cicha. Dobór czerpni i wyrzutni powietrza, a także ich prawidłowa lokalizacja wymagają wiedzy, doświadczenia i znajomości aktualnych przepisów. W Centrum Rekuperacji przygotujemy profesjonalny plan rekuperacji dopasowany do specyfiku danego obiektu, a także doradzimy w doborze odpowiednich elementów instalacji.